Нема повеќе деца до три години во институциите во Северна Македонија продолжуваме посветено и со љубов да се грижиме за секое дете

Ниту едно дете до три годишна возраст повеќе не живее во институциите во Северна Македонија. Со денешното отворање на петте мали групни домови во Битола, Министерството за труд и социјална политика со своите партнери го започна процесот на целосна трансформација на „Мајчин дом“ и сите 27 деца се веќе преселени во објекти коишто наликуваат на топол семеен дом.

„Навистина ми е драго што денеска токму од Битола, можам да ја споделам оваа убава вест и уште еднаш да ја потврдам заложбата на Владата дека секое дете ни е важно и треба да има еднаков старт во животот, да го добие потребното внимание, грижа и љубов. Процесот на вадење на сите деца од институциите ќе го завршиме една година порано од предвидениот рок. Во 2017 кога го почнавме процесот имавме 180 деца во институции. Сега ни останаа само уште 11 деца постари од три години и тие до крајот на годината ќе бидат исто така згрижени во топол дом. Грижата за децата ја продолжуваме со многу поголема посветеност и љубов бидејќи раниот детски развој е клучен за понатамошниот развој на децата”, изјави министерката Царовска на отворањето на еден од петте мали групни домови во Битола.

Амбасадорката на Велика Британија Рејчел Галуеј истакна дека процесот на деинституционализација докажува дека со правилна посветеност можеме да изградиме позитивно и инклузивно општество базирано на вредности.

„Овој процес е дел од целокупната заложба на Обединетото Кралство за поддршка и подобрување на политиките и праксите за социјална кохезија и прифаќање на различностите во Северна Македонија. Во Битола ова е четврта по ред институција која што ги деинституционализира децата од гломазните установи. Тоа е голем напредк во заложбите на Владата да стави крај на институционалната грижа за деца под 18 години до крајот на 2020 година“, рече Галуеј.

Претставникот на УНИЦЕФ Бенџамин Перкс, истакна дека посветеноста на Владата е клучна во успехот на оваа реформа.

„Децата се биолошки програмирани уште од раѓање да воспостават однос со родител или старател кој ќе обезбеди заштита, нега и љубов. Кога ова отсуствува, има длабоки последици врз благосостојбата на детето. Затоа ниедна друга одлука на Владата нема поголемо влијание врз животот на една личност од одлуката за тоа што ќе прави со дете кое нема родителска грижа. Честитки до Владата за оваа историска реформа – за првпат во поновата историја нема ниедно бебе или дете под три години сместено во голема институција. Но, за да се одржи успехот на оваа реформа, ќе бидат потребни постојана заложба и средства, “ рече Перкс.

Директорката на Мајчин дом Елена Николовска истакна дека во моментов се згрижени 27 деца и за нив 24 часовна грижа и поддршка ќе обезбедуваат 30 негуватели и 4 стручни работници. Ниту едно лице не остана без работа, туку напротив бројот на вработени ќе се зголемува.

“Овој облик на грижа не значи само поквалитетни просторни и физички услови во кои живеат децата. Уште посуштински, работата во групниот дом ќе им овозможи на колегите индивидуален пристап кон секое дете, согласно со неговите желби и потреби. Личната интензивна интеракција и посветеноста на вработените ќе го поттикнат развојот и растот на нашите деца и ќе им обезбедат еднаква основа за успех во животот, како на сите други деца кои растат во семејна средина“, изјави Николовска.

Градоначалничката на Битола Наташа Петровска го поздрави процесот на деинституционализација и истакна дека еден дел од поранешниот дом за доенчиња ќе биде пренаменет во детска градинка.

„Денес е сончев ден за Битола, затоа што се згрижува една ранлива категорија. Посебно им се заблагодарувам на Министерството за труд и социјална политика, УНИЦЕФ, Британската амбасада и вработените во Домот за деца без родители. Особено се заблагодарувам на Министерството кое ни отстапува дел од Домот за да може да биде искористен за детска градинка. Капацитетите за градинки ни се и тоа како потребни во овој период”, изјави Петровска. 

Домот во Битола не се затвора, се трансформира во давател на нови, современи социјални услуги. На почетокот од 2020 година ќе започне да функционира регионален Центар за поддршка на згрижувачките семејства, како и други услуги предвидени со Законот за социјална заштита.

Со последите 5 мали групни домови во Битола во Северна Македонија се отворени вкупно 17 мали групни домови.

Nuk ka më fëmijë deri në tre vjeç në institucionet e Maqedonisë së Veriut, vazhdojmë me përkushtim dhe dashuri të kujdesemi për secilin fëmijë

Asnjë fëmijë nën moshën tre vjeç nuk jeton më në institucionet e Maqedonisë së Veriut. Me hapjen e sotme të pesë shtëpive të vogla në grupe në Manastir, Ministria e Punës dhe Politikës Sociale me partnerët e saj ka filluar procesin e transformimit të plotë të “Majçin Dom” dhe të gjithë 27 fëmijët tashmë janë zhvendosur në ambiente që i ngjajnë një shtëpie të ngrohtë familjare.

“Jam shumë e kënaqur që sot nga Manastiri mund të ndajë këtë lajm të bukur dhe edhe një herë të konfirmoj angazhimin e Qeverisë që çdo fëmijë është i rëndësishëm për ne dhe duhet të ketë një fillim të barabartë në jetë, të marrë vëmendjen e nevojshme, kujdesin dhe dashurinë. Procesi i nxjerrjes së të gjithë fëmijëve nga institucionet do ta përfundojmë një vit përpara afatit të paraparë. Në vitin 2017 kur filluam procesin kishim 180 fëmijë në institucione. Tani na kanë ngelur vetëm 11 fëmijë mbi moshën tre vjeç, dhe ata, gjithashtu, deri në fund të vitit do të strehohen në ambient të ngrohtë. Ne vazhdojmë të kujdesemi për fëmijët me shumë përkushtim dhe dashuri, sepse zhvillimi i hershëm i fëmijës është thelbësor për zhvillimin e mëtejshëm të fëmijëve”, tha ministrja Carovska në hapjen e një prej pesë shtëpive të vogla në grup në Manastir.

Ambasadorja e Britanisë së Madhe, Rejçel Galuej, theksoi se procesi i de-institucionalizimit dëshmon se me përkushtim të rregullt mund të ndërtojmë shoqëri pozitive dhe inkluzive që bazohen të vlera. 

“Ky proces është pjesë e përkushtimit të përgjithshëm të Mbretërisë së Bashkuar për mbështetjen dhe përmirësimin e politikave dhe praktikave për kohezion social dhe pranim të diversiteteve në Maqedoninë e Veriut. Në Manastir është institucioni i katërt me radhë që i de-institucionalizon fëmijët nga institucionet e mëdha. Ky është një përparim i madh në përpjekjet e Qeverisë që t’i vë fund kujdesit institucional për fëmijët nën moshën 18 vjeç deri në fund të vitit 2020”, theksoi Galuej. 

Përfaqësuesi i UNICEF-it, Benxhamin Perks, theksoi se përkushtimi i Qeverisë është thelbësor në suksesin e kësaj reforme. 

“Fëmijët janë të programuar biologjikisht që nga lindja të vendosin raport me prindin apo kujdestarin që do të sigurojë mbrojtje, përkujdesje dhe dashuri. Kur kjo mungon, ka pasoja të thella në mirëqenien e fëmijës. Prandaj, asnjë vendim tjetër i Qeverisë nuk ka ndikim më të madh ndaj jetës së një individi se sa vendimi rreth asaj se çfarë do të bëjë me fëmijën kur nuk ka përkujdesje prindërore. Urime Qeverisë për këtë reformë historike – për herë të parë në historinë më të re nuk ka asnjë foshnje apo fëmijë nën moshën 3 vjeç që është vendosur në institucion të madh. Por, për t’u mbajtur suksesi i kësaj reforme do të duhet angazhim i përhershëm dhe mjete”, theksoi Perks. 

Drejtoresha e “Majçin Dom”, Elena Nikollovska, theksoi se aktualisht qëndrojnë 27 fëmijë dhe për ta 24 orë përkujdesje dhe mbështetje do të sigurojnë 30 edukatorë dhe 4 bashkëpunëtorë profesionalë. Asnjë person nuk mbeti pa punë, përkundrazi numri i të punësuarve do të rritet.     “Kjo formë e kujdesit nuk do të thotë vetëm kushte më cilësore hapësinore dhe fizike në të cilat jetojnë fëmijët. Por, puna në shtëpinë në grup do t’u mundësojë kolegëve qasje individuale ndaj secilit fëmijë, në përputhje me dëshirat dhe nevojat e tij. Interaksioni personal intensiv dhe përkushtimi i punonjësve do të nxisin zhvillimin dhe rritjen e fëmijëve tanë dhe do t’u sigurojnë bazë të barabartë për sukses në jetë sikurse të gjithë fëmijëve që rriten në ambiente familjare”, deklaroi Nikollovska. 

Kryetarja e Komunës së Manastirit, Natasha Petrovska, e përshëndeti procesin e de-institucionalizimit dhe theksoi se një pjesë e ish shtëpi-së do të shndërrohet në kopsht të fëmijëve. 

“Sot është ditë me diell për Manastirin, sepse kujdeset për një kategori të ndjeshme. Posaçërisht dua ta falënderoj Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale, UNICEF-in, Ambasadën Britanike dhe punonjësit në  Shtëpinë e Fëmijëve pa Prindër. Sidomos dua ta falënderoj Ministrinë që na liroi një pjesë të Shtëpisë që të mund të shfrytëzohet për kopsht fëmijësh. Kapacitetet e kopshteve janë shumë të nevojshme për këtë periudhë”, theksoi Petrovska. 

Shtëpia në Manastir nuk mbyllet, por ajo do të transformohet për ofrimin e shërbimeve të reja bashkëkohore sociale. Në fillim të vitit 2020 do të fillojë të funksionojë Qendra për mbështetjen e familjeve përkujdesëse, si dhe shërbime tjera të parapara me Ligjin për mbrojtje sociale. 

Me hapjen e 5 shtëpive të vogla në grup në Manastir, në Maqedoninë e Veriut janë hapur gjithsej 17 sosh.