Со вложување во раниот детски развој ја намалуваме сиромаштијата

На регионалната конференција „Ефективна социјална заштита: поддршка на деца, семејства и заедници во борбата против сиромаштијата“ обраќање на тема детска сиромаштија имаше Пол Стабс, виш истражувачки соработник, Економски институт, Загреб, Хрватска.

„Да се размисли за регионален социјален договор, да развиеме етика на социјална одговорност и грижа“, порача Пол Стабс, виш истражувачки соработник при Економскиот институт во Загреб, истакна Стабс, којшто имаше воведно обраќање пред почетокот на панел дискусиите.

На следната панел дискусија се разговараше за раното детско образование и грижа, како стратегија за борба против сиромаштијата. Висококвалитетните програми за ран детски развој и учење се глобално признати како основна стратегија за намалување на сиромаштијата.  Постои висок поврат на инвестициите во предучилиштното образование, што придонесува за зголемување на успешното учество и учење на децата во училиштата и зајакнување на економскиот развој. 

Ребека Елис од Универзитет „Џонс Хопкинс“, Соединети Американски Држави посочи дека многу е важно децата да имаат позитивен старт во животот, а за тоа е потребно да живеат во социјална и семејна благосостојбa.

„Децата коишто растат во сиромаштија имаат 75% поголема можност да имаат проблеми со говорот, решавање на проблеми, и воспоставување на комуникација со други лица. Затоа е многу важно да имаат квалитетно образование. Да имаат квалитетни часови поминати со наставникот, бидејќи тие стануваат втор нивен родител. Навистина сум среќна што Министерството за труд и социјална политика на Северна Македонија е меѓу првите земји во светот што спроведува висококвалификувани обуки за воспитувачите и работи на унапредување на условите за престој на децата“, рече Елис.

Доминик Ричардсон, шеф за социјална политика, Канцеларија за истражување на УНИЦЕФ истакна дека земјите од Западен Балкан треба да вложуваат во раниот детски развој, но и во програми за намалување на сиромаштија.

„Само програмите за вработување и преквалификација водат до извлекување на семејствата од сиромаштија. Истовремено треба да се јакне предучилишното образование, бидејќи е висок процентот на децата коишто во Западен Балкан немаат можност за рано учење на возраст од три до шест години.  Треба да се зголеми пристапот за сите возрасни групи, а особено за најсиромашните деца, децата од руралните средини и децата со попреченост, подеднакво да бидат вклучени во предучилишното образование“, рече Ричардсон. Сите земји имаат политики за уредување на предучилишното образование, а вклучувањето на децата со попреченост е во развој, иако, поради децентрализираното управување, постојат големи разлики во финансирањето и опфатот на предучилишното образование на локално ниво.

Жарко Шундериќ, Центар за социјална политика, Србија рече дека сите земји имаат политики за уредување на предучилишното образование, а вклучувањето на децата со попреченост е во развој.

„Во суштина ние инвестираме помалку од развиените земји во социјалните системи. Ако ги погледнеме другите елементи за едукација многу деца се изоставени од предучилишото образование не само во Србија туку и во регионот. Само висококвалитетно рано детско образование може да доведе до позитивен напредок. Сите земји имаат политики за уредување на предучилишното образование, а вклучувањето на децата со попреченост е во развој“, рече Шундериќ.

Игор Антевски од Министерство за труд и социјална политика, Северна Македонија, рече дека справувањето со детската сиромаштија стои многу високо на приоритетот на земјите членки на ЕУ. Затоа нашата реформа освен што ги зајакнува ранливите е направена за да ја намали детската сиромаштија и да даде подеднаков старт на секое дете. Едно евро вложено во програми во предучилишно образование е многу повредно од едно евро вложено во понатамошното образование и преквалификации и доквалификации“, истакна Антевски.

Инаку, по повод Меѓународниот ден за борба против сиромаштија, денеска и утре Министерството за труд и социјална политика, во соработка со Институтот за социјална работа и социјална политика Скопје и канцелариите на УНИЦЕФ и Светска Банка организираат Регионална конференција на тема „Ефективна социјална заштита: поддршка на деца, семејства и заедници во борбата против сиромаштијата”.

E zvogëlojmë varfërinë duke investuar në zhvillimin e hershëm fëmijëror

Në konferencën rajonale “Mbrojtja efektive sociale: mbështetja e fëmijëve, familjeve dhe komuniteteve në luftën kundër varfërisë” fjalim rreth varfërisë së fëmijëve ka mbajtur Pol Stabs, bashkëpunëtor i lartë hulumtues, Instituti ekonomik, Zagreb, Kroaci.

“Të mendohet për marrëveshje rajonale sociale, të zhvillojmë etikë të përgjegjësisë dhe kujdesit social”, ka porositur Pol Stabs, bashkëpunëtor i lartë hulumtues pranë Institutit Ekonomik në Zagreb, i cili njëherësh kishte fjalim hyrës para fillimit të panel diskutimeve.

Në panel diskutimin në vijim u bisedua për arsimin dhe kujdesin e hershëm fëmijëror si strategji për luftën kundër varfërisë. Programet e larta cilësore për zhvillim të hershëm fëmijëror janë të njohura globalisht si strategji themelore për zvogëlimin e varfërisë. Ekziston kthim i madh i investimeve në arsimin parashkollor, që ndikon në rritjet e pjesëmarrjes aktive të fëmijëve në shkolla dhe në përforcimin e zhvillimit ekonomik.

Rebeka Elis nga Universiteti “Xhons Hopkins” i Shteteve të Bashkuara të Amerikës nënvizoi se është shumë me rëndësi që fëmijët të kenë start pozitiv në jetë, ndërsa për këtë duhet të jetojnë në mirëqenie sociale dhe ekonomike.

“Fëmijët që rriten në varfëri kanë 75% më shumë mundësi më të mëdha të kenë problem me të folurit, zgjidhjen e problemeve dhe vendosjen e komunikimit me personat e tjerë. Prandaj, është shumë me rëndësi të kenë arsim cilësor. Të kalojnë sa më shumë orë cilësore me mësimdhënësit, sepse ata bëhen prindër të dytë të tyre. Vërtetë jam e lumtur që Ministria e Punës dhe Politikës Sociale e Maqedonisë së Veriut është ndër shtetet e para në botë që kryen trajnime me cilësi të lartë për edukatorët dhe punon në avancimin e kushteve për qëndrim të fëmijëve”, theksoi Elis.     

Dominik Riçardson, shef i politikës sociale, Zyra për Hulumtim e UNICEF-it theksoi se shtetet e Ballkanit Perëndimor duhet të investojnë në zhvillimin e hershëm të fëmijëve, por edhe në programe për zvogëlimin e varfërisë.

“Vetëm programet për punësim dhe rikualifikim mund të shpëtojnë familjet nga varfëria. Njëkohësisht, duhet të përforcohet arsimi parashkollor, sepse përqindja është e madhe e fëmijëve të moshës prej tre deri gjashtë vjeç të Ballkanit Perëndimor që nuk kanë mundësi për edukim të hershëm.  Duhet të rritet qasja për të gjitha grupmoshat e rritura, dhe sidomos për fëmijët më të varfër, fëmijët e mjediseve rurale dhe fëmijëve me pengesa, duhet të përfshihen në arsimin parashkollor në mënyrë të barabartë” theksoi Riçardson.

Të gjitha shtetet kanë politika për avancimin e arsimit parashkollor, ndërsa përfshirja e fëmijëve me pengesa është në zhvillim, edhe pse për shkak të menaxhimit të decentralizuar ekzistojnë dallime të mëdha në financimin dhe përfshirjen e arsimit parashkollor në nivel lokal.

Zharko Shunderiq, Qendra për Politikë Sociale, Serbi, theksoi se të gjitha shtetet kanë politika për rregullimin e arsimit parashkollor, ndërsa përfshirja e fëmijëve me pengesa është në zhvillim.

“Në thelb ne investojmë më pak në sistemet sociale se sa shtetet e zhvilluara. Nëse i shohim elementet tjera për edukim, shumë fëmijë janë anashkaluar nga arsimi parashkollor jo vetëm në Serbi, por edhe në rajon. Vetëm arsimi  fëmijëror me cilësi të lartë mund të sjellë në përparim pozitiv. Të gjitha shtetet kanë politika për rregullimin e arsimit parashkollor, kurse përfshirja e fëmijëve me pengesa është në zhvillim”, theksoi Shunderiq.

Igor Antevski nga Ministria e Punës dhe Politikës Sociale – Maqedoni e Veriut, theksoi se ballafaqimi me varfërinë e fëmijëve qëndron shumë lartë në prioritetin e vendeve anëtare të BE-së. Sepse reforma jonë përveç që i përforcon qytetarët e ndjeshëm, është bërë për të zvogëluar varfërinë e fëmijëve dhe jep start të njëjtë për secilin fëmijë. Investim një euro në programet për arsimin parashkollor është shumë më e vlefshme se sa  një euro investim në arsimin, rikualifikimin dhe kualifikimin shtesë”, theksoi Antevski.

Përndryshe, me rastin e Ditës ndërkombëtare për luftën kundër varfërisë, sot dhe nesër Ministria e Punës dhe Politikës Sociale në bashkëpunim me Institutin e Punës dhe Politikës Sociale Shkup dhe zyrat e UNICEF-it dhe Banka Botërore organizojnë konferencën rajonale mbi temën Mbrojtja efektive sociale: mbështetja e fëmijëve, familjeve dhe komuniteteve në luftën kundër varfërisë”.