Царовска: “Ќе продолжам да работам на тоа Македонија да стане социјална држава, а министерството вистински граѓански сервис”

Министерката за труд и социјална политика Мила Царовска по повод 100 Влада ја информираше јавноста за законите, мерките и решенија на коишто се посвети во изминатиот период, а кои беа со цел да донесат реален бенефит и финансиска поддршка за повеќе категории граѓани. 

Таа рече дека како што беше ветено во владината програма, се посветиле на враќањето на парите кон граѓаните, извлекување на граѓаните од сиромаштија и градење на хуман, праведен и ефикасен систем за социјална заштита. Според Царовска ова е единствено вистинската насока во која таа ќе продолжиме да работи и во иднина набројувајќи притоа неколку поважни измени донесени во првите сто дена. 

“Изготвивме три многу важни предлог закони: Законот за минималната плата, таканаречениот закон за стечјаци, како и измените во Законот за социјална заштита кои се веќе во собраниска процедура. 

Имено, заедно со другите ресори од Владата и во дијалог со сите засегнати страни, ги подготвивме измените на Законот за минималната плата од 12.000 денари. Со носењето на овој закон, од октомври, 130 илјади работници ќе добијат повисока плата, а за 76.000 работници, Владата ќе обезбеди поддршка од 547.200.000 денари. Овие дополнителни приходи ќе бидат од огромно значење за работниците и дирекна финансиска поддршка за нив и нивните семејства. Со ова обезбедуваме подостоинствен приход за граѓаните и ја намалуваме сиромаштијата. 

Го подготвивме и таканаречениот закон за стечјаците со што го решавме деценискиот проблем на стечајните работници. Со ова законско решение се опфатени околу 3.000 лица, и за таа намена се издвојуваат 300 милиони денари годишно. Луѓето кои со години излегуваа на улиците да ги бараат своите права најдоа партнер во оваа Влада.

Со измените во Законот за социјална заштита се овозможува правото на паричен надоместок за помош и нега од друго лице, додатокот за слепило и мобилност, како и додатокот за глувост, да се остварат без оглед на приходите на лицето кое има потреба од помош. Со ова сите граѓани од овие категории добиваат еднаква и фер поддршка од државата. Дополнително се намалуваат трошоците од вкупно 1700 денари за конзилијарно мислење и упат кои досега ги плаќаа овие граѓани. Со измените, првостепената комисија ќе ги посетува граѓаните во домашни услови и по претходна дијагноза тие ќе си го остварат правото на помош и нега од друго лице”, потенцираше министерката за труд и социјална политика Мила Царовска.

Додаде дека Министерството во овие сто дена подготвува темелна реформа на системот на социјална заштита бидејќи сегашниот систем е неефикасен и неправеден, оптоварен со комплицирани административни процедури. Новиот систем ќе го смени суштински начин и пристап кон социјалната заштита. Toa значи дека ќе се даде основ за програма за минимален адекватен приход како и целосна реформа на системот преку издвојување на материјалните (паричните) права од стручната социјална работа (услугите). Ова ќе  придонесе до зголемување на опфатот и унапредување на адекватноста на паричните надоместоци за материјално загрозените семејства (преку семејни пакети и групирање на правата), како и систематизирање и редифинирање на социјалните услуги во насока на индивидуализирање на истите, обезбедување на услуги во заедницата и од заедницата и воведување на социјални договори за испорака на истите од страна на граѓанските организации. За таа цел веќе е формирана работна група составена од претставници на МТСП, граѓански организации и професори од областа кои ќе работат на подготвка на нов предлог Закон за социјална заштита. Обезбедена е поддршка од Меѓународните организации, пред се од Светска Банка, но и Канцеларијата на УНИЦЕФ во Скопје.

Понатаму, министерството ја менува праксата во однос на исплатите на средствата за социјална и детска заштита кои ќе се исплаќаат редовно Па така, во првите 100 дена сите средства навремено се исплатени за сите корисници и оваа пракса ќе продолжи и во иднина, а со исплатите нема политички да се калкулира. 

Царовска акцент стави и на инспекциските контроли, но и на измените во делот на Оперативниот план за програми и мерки за вработување. 

“Во изминатите 100 дена инспекциите работеа на терен, особено во периодот на топлотниот бран и извршија повеќе од 300 инспекциски контроли и изрекоа над стотина мерки. Безбедноста и здравјето при работа се приоритет на Владата на Република Македонија затоа владата ја усвои и Националната стратегија со која се предвидени конкретни мерки за подобрување на состојбите во оваа област. 

Направивме важна измена и во оперативниот план за вработување. Обезбедивме дополнителни 2 милиони евра за активни мерки за вработување, а фокусот е на млади лица до 29 години. Покрај активните баратели на работа, пристап до активните мерки ќе имаат и пасивните баратели на работа. Со ова се изедначуваат можностите за наоѓање на работа на сите баратели на работа. Со овој план за прв пат се овозможува граѓанските организации да имаат пристап до мерките за вработување и за прв пат се предвидени мерки за поддршка на социјалното претприемништво”, информираше министерката Царовска. 

Во делот на детската заштита информираше дека се  преземени конкретни чекори во насока на зголемување на опфатот на деца во градинките. Во моментов се реконструира и опожарената градинка во Шуто Оризари, со што ќе се помогне на над 200 семејства во општината. Во тек е изградба и опремување на тринаесет детски градинки со што ќе се зголеми опфатот за 682 деца до крајот на годината. Оваа тенденција ќе продолжи и во наредната година, секако во соработка со локалните власти. Покрај ова, се воведе и двосменско работење во градинките, со што се излезе во пресрет на барањата на родителите. 

Во врска со големиот недостиг на стручни кадри во Центрите за социјална работа низ државава што е и еден од најголемите проблеми и пречка за нивно ефикасно работење и поддршка за граѓаните беа објавени огласи за вработување на 29 стручни социјални работници во прва фаза, од планираните 60 вработувања. Исто така, завршена е реконструкцијата и опремувањето на 30 центри за социјална работа.

Понатаму, значајно е да се напомене дека е овозможено повторно враќање на 910 лица во системот на социјална заштита, кои претходно го изгубиле правото поради добивање пари преку брз трансфер.

Ранливите категории на граѓани веќе нема да чекаат за итните случаеви бидејќи се формира специјализиран тим кој е во функција 24/7, за постапување по итни предмети од ранливи категории на корисници на права и услуги од надлежност на ЈУ Меѓуопштински центар за социјална работа на Град Скопје. 

“Граѓанските организации се од огромна важност и поддршка на Владата во подготовка на закони и реализација на проекти. Токму затоа, оваа Влада и јас како министер работиме на што поголема нивна вклученост во процесите и соработка со сите сектори на минстерството. Веќе се потпишани првите договори за поддршка на граѓански здруженија од областа на социјална заштита, кои беа избрани на јавни конкурси. Вкупниот фонд за поддршка на проекти изнесува 2.400.000,00 денари. Соработката со граѓанскиот сектор во иднина ќе се интензивира, согласно нашата цел за градење партнерство при обезбедување сервиси за граѓаните”, рече министерката за труд и социјална политика Мила Царовска. 

Според неа, од голема важност е и тоа што се реафирмираше процесот на деинституционализација на институциите од социјалната заштита и се започна постапка за ревидирање на сооодветната национална стратегија, партнерство со сите меѓународни и домашни организации и со поддршка на ЕУ.

Се отпочна и процес на подготовка на Институциите за ратификација на Истанбулската конвенција. За таа цел, обезбедени се 300 илјади евра за три центри за упатување на жртви на сексуално насилство и еден шелтер центар за заштита на жртви на сексуално насилство.

Од другите позначајни мерки и активности министерката за труд и социјална политика Мила Царовска го истакна формирањето на Советот за следење на состојбите во пензискиот систем во кој членуваат сите релевантни институции и компании, а по двегодишна пауза повторно беше ставен во функција и Советот за социјална сигурност, кој веќе предложи мерки за подобрување на стандардот на нашите повозрасни граѓани. Обезбедени се и средства во Буџетот за усогласување на  пензиите во 2017 година.

“Ова се дел од најважните активности на министерството во првите 100 дена од работењето. Покрај споменатите закони, мерки и политики, реализиравме 50 средби со различни домашни и меѓународни институции и организиравме 19 настани. На отворениот ден јас и мојот кабинет досега се сретнавме со повеќе од 500 граѓани.

Би сакала да истакнам дека во МТСП сега се троши одговорно и домаќински. Во ова министерство не смее да има никакво луксузирање. Ниту исплата на нереално високи хонорари. Нашата најголема привилегија е што успеавме да ја вратиме насмевката и доверба во системот кај Ристе и Владо од Велес и малата Мерсида, која растеше под еден скопски мост. И уште бројни вакви приказни, за кои што плачеме кога слушаме на вести, но сега имаме можност да искреираме систем кој ќе им помага на овие семејства, без да треба да се изложуваат на медиумите за да го решат својот проблем. Во таа насока ќе продолжам и во иднина, односно сѐ додека ја имам довербата на граѓаните за извршување на мојата функција.  

Во првите 100 дена мојата цел беше да се види суштинската разлика во работењето и пристапот кон социјалната политика меѓу претходната и оваа власт. Верувам дека тоа го постигнавме. Исто така, верувам дека успешно ги поставуваме темелите на реформите кои на долг рок ќе ја намалат сиромаштијата, ќе ја зголемат еднаквоста и ќе обезбедат подобар и поквалитетен живот за граѓаните. И конечно, посветено ќе продолжам да работам на тоа Македонија да стане социјална држава, а министерството вистински граѓански сервис”, заврши Царовска во својот отчет за првите 100 дена Влада. 

Carovska: “Do të vazhdoj të punoj që Maqedonia të bëhet shtet social, kurse ministria servis i vërtetë i qytetarëve”

Me rastin e 100 ditë Qeveri, ministrja e Punës dhe Politikës Sociale e ka informuar opinionin për ligjet, masat dhe zgjidhjet të cilëve iu përkushtua në periudhën e kaluar, e që kishin për qëllim të sjellin përfitim real dhe përkrahje financiare për më shumë kategori të qytetarëve.

Ajo tha se, siç u premtua në programin qeveritar, ata u përkushtuan për kthimin e parave te qytetarët, në tërheqjen qytetarëve nga varfëria dhe ndërtimin e një sistemi human, të drejtë dhe efikas për mbrojtje sociale.

Sipas Carevskës, vetëm ky është drejtimi i duhur në të cilin ajo do të vazhdojë të punojë në të ardhmen, duke numëruar disa ndryshime të rëndësishme të kryera në 100 ditët e para.

“Ne kemi hartuar tre projektligje shumë të rëndësishme: Ligjin për pagën minimale, ligjin e ashtuquajtur të falimentuesve, si dhe ndryshimet në Ligjin për mbrojtje sociale, të cilat tashmë janë në procedurë parlamentare”, theksoi ministrja e Punës, Carovska.

Në fakt, së bashku me resorët tjerë të Qeverisë dhe në dialog me të gjitha palët e përfshira, ne i përgatitëm ndryshimet në Ligjin për pagën minimale prej 12.000 denarë. Me miratimin e këtij ligji, nga tetori, 130 mijë punëtorë do të marrin pagë më të lartë, kurse për 76 mijë punëtorë Qeveria do të sigurojë mbështetje prej 547.200.000 denarë. Këto të ardhura shtesë do të jenë me rëndësi të madhe për punëtorët dhe mbështetje financiare direkte për ta dhe për familjet e tyre. Me këtë sigurojmë të ardhura më të arritshme për qytetarët dhe e ulim varfërinë.

“Ne e përgatitëm edhe të ashtuquajturin ligj për falimentim, duke zgjidhur kështu problemin dhjetëvjeçar të punëtorëve të falimentuar. Me këtë zgjidhje ligjore janë përfshirë rreth 3,000 persona dhe për këtë qëllim ndahen 300 milionë denarë në vit. Njerëzit që prej vitesh dilnin në rrugë duke kërkuar të drejtat e tyre,  gjetën partner në këtë qeveri. 

Me ndryshimet në Ligjin për mbrojtje sociale mundësohet që e drejta e kompensimit në të holla për ndihmë dhe kujdes nga personi tjetër, shtesa për verbëri dhe mobilitet, si dhe shtesa për shurdhëri, të realizohen pavarësisht nga të ardhurat e personit që ka nevojë për ndihmë. Me këtë, të gjithë qytetarët e këtyre kategorive marrin mbështetje të barabartë dhe të drejtë nga shteti. Përveç kësaj, reduktohen shpenzimet në shumë prej 1.700 denarëve për udhëzim dhe mendim konsuliar që deri tani i paguanin këta qytetarë. Me ndryshimet në fjalë, komisioni i shkallës së parë do t’i vizitojë qytetarët në kushtet e shtëpisë dhe pas një diagnoze paraprake ata do të ushtrojnë të drejtën e tyre për ndihmë dhe kujdes nga personi tjetër”, theksoi ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Milla Carovska.

Ajo shtoi se Ministria në këto 100 ditë përgatiti reformë thelbësore të sistemit të mbrojtjes sociale, sepse sistemi aktual është joefikas dhe i padrejtë, i ngarkuar me procedura të komplikuara administrative. Sistemi i ri do të ndryshojë mënyrë esenciale dhe qasjen ndaj mbrojtjes sociale. Kjo do të thotë se do të jepet bazë për një program për të ardhura minimale adekuate, si dhe reformë e plotë e sistemit përmes ndarjes së drejtave materiale (në të holla) nga puna profesionale sociale (shërbimet). Kjo do të kontribuojë në rritjen e përfshirjes dhe avancimit të përshtatjes së përfitimeve në të holla për familjet e rrezikuara materiale (përmes paketave familjare dhe grupimit të të drejtave), si dhe në sistemimin dhe ridefinimin e shërbimeve sociale në drejtim të individualizimit të të njëjtave, ofrimin e shërbimeve në bashkësi dhe nga bashkësia dhe aplikimin e marrëveshjeve sociale për ofrimin e tyre nga organizatat qytetare. Për këtë qëllim tani më është ofruar grup pune, i përbërë prej përfaqësuesve të MPPS-së, organizatave qytetare dhe profesorë nga sfera gjegjëse që do të punojnë në propozim-ligjin e ri për mbrojtje sociale. Është siguruar edhe përkrahje nga organizatat ndërkombëtare, para së gjithash nga Banka Botërore, por edhe nga Zyra e UNICEF-it në Shkup.

Më tej, Ministria e ndryshon praktikën sa i përket pagesave së mjeteve për mbrojtje sociale dhe të fëmijëve, të cilat do të kryhen rregullisht, ashtu që në 100 ditët e para të gjitha mjetet janë paguar njëkohësisht për të gjithë përfituesit dhe kjo praktikë do të vazhdojë edhe në të ardhmen, ndërsa me pagesat nuk do të kalkulohet politikisht.

Carovska vuri theks edhe në kontrollet inspektive, por edhe në ndryshimet në pjesën e Planit operativ për programet dhe masat për punësim. 

“Në 100 ditët e kaluara inspeksionet punonin në terren, posaçërisht në periudhën e valës së nxehtë dhe kryen mbi 300 kontrollove inspektive  dhe shqiptuan mbi 100 masa. Siguria dhe shëndeti gjatë punës janë prioritet i Qeverisë, ndaj Qeveria e miratoi edhe Strategjinë nacionale me të cilën janë paraparë masa konkrete për përmirësimin e gjendjes në këtë sferë. 

Kemi bërë ndryshim të rëndësishëm edhe në planin operativ për punësim. Siguruam 2 milionë euro shtesë për masat aktive për punësim, kurse fokusi është te të rinjtë deri në moshën 29 vjeçare. Përpos punëkërkuesve aktiv, qasje në këto masa do të kenë edhe punëkërkuesit pasiv. Me këtë barazohen mundësitë për gjetjen e punës për të gjithë punëkërkuesit. Me këtë plan për herë të parë mundësohet që organizatat qytetare të kenë qasje në masat e punësimit dhe për herë të parë janë paraparë masa për përkrahjen e sipërmarrësisë sociale”, informoi ministrja Carovska.

Në pjesën e mbrojtjes së fëmijëve ministrja informoi se janë ndërmarrë hapa konkretë në drejtim të rritjes së përfshirjes së fëmijëve në kopshte. Aktualisht rikonstruktohet edhe kopshti që e kaploi zjarri në Shuto Orizare, me çka do t’u ndihmohet mbi 200 familjeve në komunë. Në rrjedhë e sipër është ndërtimi dhe pajisja e 13 kopshteve të fëmijëve ku numri i fëmijëve që do të shkojnë në kopshte do të rritet në 682 deri në fund të vitit. Kjo tendencë do të vazhdojë edhe në vitin tjetër. Po ashtu, u vendos edhe turni i dytë në kopshte – me çka u dilet në ndihmë kërkesave të prindërve.

Lidhur me mungesën e kuadrit profesional në Qendrat për punë sociale në vend - që është një ndër problemet më të mëdha dhe pengesë për punën e tyre efikase, u publikuan shpallje për punësimin e 29 punonjësve socialë në fazën e parë, nga 60 punësimet e planifikuara. Po ashtu, ka përfunduar edhe rikonstruktimi dhe pajisja e 30 Qendrave për punë sociale.

Më tej, vlen të theksohet se është mundësuar rikthimi i 910 personave në sistemin e mbrojtjes sociale, të cilët paraprakisht e kishin humbur këtë të drejtë për shkak të transfertave të shpejta të të hollave.

Kategoritë e ndjeshme të qytetarëve më nuk do të presin për rastet urgjente, sepse është formuar ekip i specializuar që është në funksion 24/7, për procedimin e lëndëve urgjente për kategoritë e ndjeshme të përfituesve të të drejtave dhe shërbimeve që janë në kompetencë të EP Qendra Ndër-komunale për Punë Sociale e Qytetit të Shkupit.

“Organizatat qytetare janë me rëndësi të madhe për Qeverinë në përpilimin e ligjeve dhe realizimin e projekteve. Prandaj, kjo Qeveri dhe unë si ministre punojmë në përfshirjen e tyre sa më të madhe në procese dhe bashkëpunim me të gjitha sektorët e ministrisë. Tanimë janë nënshkruar kontratat e para për përkrahjen e shoqatave të qytetarëve nga sfera e mbrojtjes sociale, të cilat u zgjodhën në konkurset publike. Fondi i përgjithshëm për përkrahjen e projekteve arrin 2.400.000.00 denarë. Bashkëpunimi me sektorin civil në të ardhmen do të intensifikohet, në pajtim me qëllimin tonë për ndërtimin e partneritetit gjatë ofrimit të serviseve për qytetarët”, theksoi ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Milla Carovska.

Sipas saj, me rëndësi të madhe është edhe fakti që është riafirmuar procesi i deinstitucionalizimit të institucioneve nga mbrojtja sociale dhe ka filluar procedura për revidimin e strategjisë nacionale, partneriteti me të gjitha organizatat ndërkombëtare dhe të vendit edhe me përkrahjen e BE-së. 

Ka filluar edhe procesi i përgatitjes së institucioneve për ratifikimin e Konventës së Stambollit. Për këtë qëllim, janë siguruar 300.000 euro për tri qendra për udhëzimin e viktimave të dhunës seksuale dhe një qendër për mbrojtjen e viktimave të dhunës seksuale.

Nga masat dhe aktivitetet tjera të rëndësishme, ministrja e Punës, Milla Carovska, e potencoi formimin e Këshillit për monitorimin e gjendjes në sistemin pensional – në të cilin marrin pjesë të gjitha institucionet dhe kompanitë relevante, kurse pas një pauze dyvjeçare ky këshill përsëri u vu në funksion dhe Këshilli i Sigurisë Sociale – i cili tanimë propozoi masa për përmirësimin e standardit të qytetarëve tanë më të moshuar. Janë siguruar edhe mjete në Buxhet për harmonizimin e pensioneve në vitin 2017.

“Këto janë një pjesë e aktiviteteve më të rëndësishme të MPPS-së në 100 ditët e para. Përpos ligjeve, masave dhe politikave të lartpërmendura, kemi realizuar edhe 50 takime me institucione të ndryshme nga vendi dhe nga jashtë dhe kemi organizuar 19 ngjarje.  Në “Dita e hapur” unë dhe kabineti im jemi takuar me mbi 500 qytetarë.

“Do të doja të theksoj se në MPPS tani shpenzohet me përgjegjësi. Në këtë ministri nuk guxon të ketë luks e as pagesë të honorarëve të larta. Privilegji ynë më i madh është që ia arritëm t’ua kthejmë buzëqeshjen dhe besimin në sistem Ristos dhe Vllados nga Velesi  dhe Mersidës e cila rritej nën një urë të Shkupit. Edhe një numër i rrëfimeve të këtilla për të cilat qanim kur i dëgjonim në lajme, por tani kemi mundësi të krijojmë një sistem i cili do t’u ndihmojë këtyre familjeve ta zgjidhin problemin e tyre, pa u ekspozuar në medium. Në këtë drejtim do të vazhdoj edhe në të ardhmen, përderisa e kam besimin e qytetarëve për kryerjen e funksionit tim.  

Në 100 ditët e para synimi im ishte të shihej dallimi thelbësor në punën e politikës sociale ndërmjet pushtetit paraprak dhe atij aktual. Besoj se këtë ia arritëm. Po ashtu, besoj që me sukses i vendosim themelet e reformave - të cilat në periudhë afatgjate do ta ulin varfërinë, do të risin barazinë dhe do të sigurojnë jetesë më të mirë dhe më cilësore për qytetarët. Dhe, përfundimisht, do të vazhdoj të punoj me përkushtim që Maqedonia të bëhet shtet social, kurse ministria servis i vërtetët i qytetarëve”,   përfundoi ministrja Carovska në raportin e saj për 100 ditët e para të Qeverisë.