Прес конференција на МТСП Царовска: Проблемите ги решаваме трајно преку низа темелни реформи

Министерката за труд и социјална политика, Мила Царовска одржа прес конференција на која информираше за реализацијата на програмските цели во периодот јуни 2017-април 2018 година:

-Досега 4535 стечајци добија позитивни решенија согласно законот усвоен од оваа Влада.

-Околу 90 илјади луѓе кои имале плата пониска од минималната, сега земаат повисока плата.  Законот за минимална плата за прв пат опфати работници од текстилната и кожарската индустрија.  Ова има ефект и врз зголемувањето на просечната плата.        

-Воведени се следните мерки за унапредување на правата на лица со попреченост: престана потребата од конзилијарно мислење и наод од најмалку 3 лекари за остварување на правото за паричен надоместок за помош и нега од друго лице; правото на паричен надоместок за помош и нега од друго лице, додатокот за мобилност, слепило и глувост се остваруваат без оглед на висината на приходите на лицето кое има потреба од истото; надоместокот за скратено работно време на родители на деца и лица со попреченост се остварува без оглед на возраста на лицето; правото на посебен додаток до 26 година по автоматизам преминува во право на помош и нега од друго лице; со законски измени се обезбеди скратеното работно време за родителите на деца со попреченост да продолжи и после 26 години.

-За првпат усвоена програма за персонална асистенција на лица со попреченост, целосно финансирана од Буџетот.  Во оваа фаза ќе се обучат 100 лични асистенти. За децата кои посетуваат училиште, со учебната 2017-2018 преку програмата за општинско корисна работа, обезбедени се средства за 140 асистенти за настава во 18 општини во РМ.

-Обезбедени се средства за нови 138 вработувања во центрите за социјална работа 

-Формиран специјализиран тим за постапување по итни предмети од ранливи категории при ЈУ Меѓуопштински центар за социјална работа на Град Скопје 

-Отворени се три нови регионални преноќувалишта за бездомни лица во Битола, Струга и Струмица, а се проширија капацитетите на  веќе постоечкиот центар "Момин Поток" во Скопје.

-Трошењето на парите од посебниот фонд за вработување на инвалидни лица во АВРМ е транспарентно и јавно објавено.

-Лицата кои заради примени пари по брз трансфер, го изгубиле правото на социјална помош може повторно да аплицираат. 

-Во однос на капиталните инвестиции во социјална заштита, покрај започнатата изградба на современ Центар за аутизам во Скопје, само во текот на 2018 година ќе се отворат: два дневни центи во Куманово за лица со интелектуална попреченост, дневен центар за Даунов синдром во Скопје кој е во финална фаза на изградба, дневен центар за церебрална парализа во Прилеп кој ќе биде готов во јуни, ќе бидат обезбедени две станбени единици во Неготино и село Тимјаник, а ќе се прошири капацитетот на ошпштинскиот дом во Берово.

-Нацрт Стратегијата за деинституционализација вчера беше јавно презентирана. Клучните заложби за наредниот период се: да нема деца под тригодишна возраст сместени во институции до 2020 и да се трансформира Специјалниот завод Демир Капија и ЈУ за згрижување на деца со воспитно образовни проблеми ,,25 Мај''. Првите преселби на корисници од сегашните институции во служби за живеење со поддршка во заедницата ќе се случат на средина на 2018 година. Процесот на трансформација е започнат.

-Отворени градинки во Врапчиште и Старо Нагоричане, наскоро ќе профункционираат објектите во Зрновце, Прилеп, Чашка, Караслари -Велес, а привршуваат и процедурите за градинките во Маврово Ростуше, Прељубиште, Куманово и Кавадарци. Во текот на 2018 година ќе се изгради или адаптира соодветен простор за предучилишни установи и во Кривогаштани, Чешиново - Облешево, Чучер Сандево, Горобинци, Кравари-Битола, Марена-Кавадарци, Конче, Валандово, Пробиштип, но и во други места низ државата за кои што општините ќе подготват соодветни проекти. 

-Обезбедени се 486 вработувања на неопределено време во детските градинки.  

-Воведено двосменско работење на градинките. 

-Самохраните родители со ниски примања ослободени од плаќање надоместок во градинки.

-Децата од семејства корисници на социјална помош ослободени од плаќање на здравствена партиципација. 

-Ратификувана е Истанбулската конвенција. Течат активностите за имплеметација на обврските од Конвенцијата, подготовка на законски измени и воведување соодветни сервиси за заштита и превенција на родово базирано насилство (шелтер, кризни центри)

-Подготвен нов закон за заштита од дискриминација по европски терк.

-Решавање на проблемот на околу 3000 лица неевидентирани во Матичната книга на родени– објавен повик од Управата за водење на Матични книги за пријавување на лица кои не се евидентирани во Матичната книга на родени.

-Обезбедивме времено сместување на лицата под Кале, а се работи на трајно решение.

-Потпишан Меморандум со комора на извршители за да се спречи блокирање на сметки на приматели на СПП-Оперативен план на мерки за вработување за кој се издвоија над 1 милијарда денари. За разлика од претходните оперативни планови за вработување, оваа година е поедноставена содржината на програмите и услугите. Јасно се дефинирани критериумите, како и корисниците на кои се однесуваат програмите за вработување. Годинава е дадена можност за комбинација на мерките, односно по завршувањето на една мерка, истото лице може да биде корисник на друга мерка. 

-Воведување на Младинска гаранција за зголемен опфат и вклучување на младите невработени лица на пазарот на трудот – започната е пилот фазата во Скопје, Гостивар и Струмица.

-Во тек е најзначајната активност која ќе значи системска промена на социјалната заштита, односно изработка на целосно нов Закон за социјална заштита кој ќе се даде на јавна расправа во мај 2018. Со ова решение ќе се воведе  минимален адекватен приход-повеќе средства за најсиромашните. Издвојување на материјалните (паричните) права од стручната социјална работа (услугите). Воведување на ,,case management’’-работа на случај и поголемо присуство на терен на стручните тимови. Развивање услуги во заедницата во соработка со општинитеи воведување социјални договори за испорака на услугите од страна на граѓанските организации.

-Паралелно со сите овие активности се работи на мерките за стабилизација на пензискиот систем и на подготовка на нов Закон за работни односи.

Konferencë shtypi e MPPS, Carovska: Problemet i zgjedhim përgjithmonë përmes reformave thelbësore 

Ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Milla Carovska mbajti konferencë shtypi, ku informoi për realizimin e qëllimeve programore për periudhën qershor 2017- prill 2018.
- Deri më tani 4535 të falimentuar morën vendime pozitive, në përputhje me ligjin e miratuar nga kjo Qeveri. - Rreth 90 mijë persona që kanë pasur pagë më të ulët se minimalja, tani marrin pagë më të lartë. Ligji për pagën minimale për herë të parë i përfshiu punëtorët nga industria e tekstilit dhe e lëkurës. Kjo ka ndikim edhe në rritjen e pagës mesatare. 
- Janë vendosur masat për avancimin e të drejtave të personave me aftësi të kufizuar, si: nuk nevojitet më mendim konsoliar nga së paku 3 mjekë për realizimin e të drejtës për kompensim në të holla për ndihmë dhe përkujdesje nga person tjetër; shtesat për mobilitet, verbim dhe shurdhim merren pavarësisht nga shuma e të ardhurave të personit që ka nevojë për të; kompensimi për punën me orar të shkurtuar për prindër të fëmijëve dhe personave me aftësi të kufizuara realizohet pavarësisht nga mosha e personit; e drejta e shtesës së posaçme deri në moshën 26 vjeçare, automatikisht kalon në të drejtë për ndihmë dhe kujdes nga një person tjetër; me ndryshimet ligjore është siguruar që orari i punës së shkurtuar për prindërit e fëmijëve me aftësi të kufizuara të vazhdojë edhe pas 26 vjetësh.
- Për herë të parë u miratua programi për ndihmë personale për personat me aftësi të kufizuara, i financuar plotësisht nga Buxheti. Në këtë fazë do të trajnohen 100 asistentë personalë. Për fëmijët që ndjekin shkollën, me vitin shkollor 2017-2018 përmes programit për punë të dobishme komunale, janë siguruar mjete për 140 asistentë për mësim në 18 komuna të Republikës së Maqedonisë.
- Janë siguruar mjete për 138 punësime të reja pune në Qendrat për Punë Sociale.
- Është formuar ekip i specializuar për trajtimin e rasteve urgjente nga kategoritë e ndjeshme në kuadër të EP Qendra Ndër-komunale për Punë Sociale të Qytetit të Shkupit.
- Janë hapur tre banesa të reja regjionale (për fjetje) për të pastrehët në Manastir, Strugë dhe Strumicë dhe janë zgjeruar kapacitetet e Qendrës tanimë ekzistuese “Momin Potok” në Shkup.
- Shpenzimi i të hollave nga fondi i posaçëm për punësimin e personave me aftësi të kufizuara në APRM është transparent dhe i shpallur publikisht.
- Personat, të cilët për paratë e marra me transfer të shpejtë e kanë humbur të drejtën për ndihmë sociale, mund të aplikojnë përsëri.
- Sa i përket investimeve kapitale në fushën e mbrojtjes sociale, përpos fillimit të ndërtimit të Qendrës moderne për Autizmin në Shkup, vetëm në vitin 2018 do të hapen: dy qendra ditore në Kumanovë për personat me aftësi të kufizuara intelektuale, një qendër ditore për sindromën Down në Shkup i cili është në fazën përfundimtare të ndërtimit, një qendër ditore për paralizë cerebrale në Prilep, e cila do të jetë gati në qershor, do të sigurohen dy njësi banimi në Negotinë dhe fshatin Timjanik, ndërsa do të zgjerohet kapaciteti i Shtëpisë komunale në Berovë.
- Drafti i Strategjisë për de-institucionalizim u prezantua dje. Angazhimet kryesore për periudhën e ardhshme janë: deri në vitin 2020 të mos kenë fëmijë nën moshën tre vjeçare të vendosur në institucione, të transformohet Enti Special “Demir Kapi” dhe EP për Kujdesin e fëmijëve me probleme arsimore “25 maj”. Shpërnguljet e para të përfituesve nga institucionet e tanishme në shërbimet për jetesë me përkrahje në bashkësi do të kryhen kah mesi i vitit 2018. Procesi i transformimit ka filluar.
- Janë hapur kopsht në Vrapçisht, dhe Staro Nagoriçan, së shpejti do të funksionojnë objektet në Zërnovcë, Prilep, Çashkë, Karaslar-Veles, kurse janë duke përfunduar procedurat për kopshtet në Mavrovë, Rostushë, Prelubishtë, Kumanovë dhe Kavadarci. Në vitin 2018 do të ndërtohet apo adaptohet hapësirë adekuate për entet parashkollore edhe në Krivogashtani, Çeshinovo - Obleshevo, Çuçer Sandevë, Gorobinci, Kravari-Manastir, Marena-Kavadarci, Konçe, Vallandovë dhe Probishtip, por edhe në vende të tjera për të cilat komunat do të përgatisin projekte adekuate.
-Janë  siguruar 486 punësime në kohë të pacaktuar në kopshtet e fëmijëve.
-Është vendosur puna në dy turne në kopshte.
-Prindërit kryefamiljarë me të ardhura të ulëta janë liruar nga pagesa e kompensimit në kopshte.
- Fëmijët nga familjet që përfitojnë ndihmë sociale janë liruar nga pagesa e participimit shëndetësor.
- Është ratifikuar Konventa e Stambollit. Në rrjedhë e sipër janë aktivitetet për zbatimin e obligimeve nga Konventa, përgatitja e ndryshimeve ligjore dhe vendosja e shërbimeve të përshtatshme për mbrojtjen dhe parandalimin e dhunës me bazë gjinore (strehim, qendra krize). 
- Është përgatitur ligj i ri për mbrojtjen nga diskriminimi, sipas modelit evropian.
-Zgjidhja e problemit të rreth 3.000 personave që nuk janë regjistruar në Librin Amë të të Lindurve – është shpallur thirrje nga Drejtoria për Udhëheqjen e Librave Amë për paraqitjen e personave që nuk janë të regjistruar në Librin Amë të të lindurve.
- Kemi siguruar strehim të përkohshëm për personat nën Kale, dhe po punojmë për një zgjidhje të përhershme.
- Është nënshkruar Memorandum me Odën e Përmbaruesve që të pengohet bllokimi i llogarive për përfituesit asistencës sociale në të holla - Plani Operativ i masave për punësim, për të cilin janë ndarë më shumë se 1 miliard denarë. Ndryshe nga planet e mëparshme operative për punësim, këtë vit është thjeshtësuar përmbajtja e programeve dhe shërbimeve. Kriteret janë të përcaktuara qartë, si dhe përdoruesit të cilëve u përkasin programet e punësimit. Këtë vit është dhënë mundësi për kombinim të masave, respektivisht pas përfundimit të njërës masë, i njëjti person mund të jetë përfitues i një mase tjetër.
- Vendosja e Gjeneratës së Re për përfshirje më të madhe të të rinjve të papunë në tregun e punës – ka filluar faza pilot në Shkup, Gostivar dhe Strumicë. 
- Në rrjedhë e sipër është aktiviteti më i rëndësishëm që do të nënkuptojë ndryshim sistematik në mbrojtjen sociale, respektivisht përpilimi i një ligji krejtësisht të ri për mbrojtje sociale që do të hidhet në diskutim publik në maj 2018. Me këtë zgjidhje do të vendosen të hyra minimale adekuate - më shumë mjete për të varfrit. Ndarja e të drejtave materiale (të hollave) nga puna sociale profesionale (shërbimeve). Aplikimi i “case management” - punën mbi rastin dhe prani më e madhe në terren e ekipeve profesionale. Zhvillimi i shërbimeve në bashkësi në bashkëpunim me komunat dhe aplikimi i kontratave sociale për ofrimin e shërbimeve nga organizatat e shoqërisë civile.
- Paralelisht me të gjitha këto aktivitete, punohet edhe lidhur me masat për stabilizimin e sistemit pensional dhe për përgatitjen e Ligjit të ri për marrëdhënie pune.