Шкријељ: По 40 години поминати во институција, Мирсат и Васка добија свој дом, го враќаме достоинството на сите граѓани

Процесот на деинституционализација продолжува. Уште двајца корисници на Заводот за заштита и рехабилитација на лица со телесна попреченост „Бања Банско“ од Струмица ја напуштаат институцијата. За Мирсат и Васка тоа е остварување на сонот за свој дом а за Владата и МТСП ова е реализација на ветувањето дека ќе го вратиме човечкото достоинство на сите граѓани, рече дополнителната заменик министерка за труд и социјална политика Санела Шкријељ по заедничката посета со градоначалникот на Струмица Коста Јаневски на семејниот дом за поранешните корисниците на Заводот Бања Банско, во населеното место Добрејци, струмичко.

Шкријељ посочи дека е ова е преубав ден за сите, ден кога едни од најстарите жители на Заводот добиваат свој дом.

"Веќе нема деца до 18 години сместени во институции. Сите се префрлени во семејно окружување или во средина којашто е најблиска до семејната. Интензивно продолжуваме и со втората фаза на процесот на извлекување на корисниците од институциите, со возрасните граѓани кои со децении биле таму заборавени. Мирсат бил повеќе од 40 години жител на установата и Васка повеќе од 30 години. Сите бевме сведоци на огромната желба на Мирсат да има свој дом со неговата партнерка Васка. Обврска на институциите е да одговорат на тие барања. Сега двајцата корисници добиваат соодветна дневна поддршка од страна на негователи и ќе им биде обезбедена исхрана преку  Завод за рехабилитација, а доколку има потреба преку општинскиот центар за социјална работа ќе им биде достапна услугата лична асистенција. Со ова не само што го враќаме достоинството на ранливите категории граѓани, туку и покажуваме дека резултатите се видливи кога Владата е посветена на создавање едно општество за сите“, изјави Шкријељ.

За Мирсат и Васка е адаптирана и комплетно опремена куќа во с.Добрејци од 96 квадратни метри со голема тераса и двор во која во наредниот период ќе можат да се сместат уште двајца корисници од установите за резиденцијална грижа. Според градоначалникот на Струмица Јаневски, важна е реченицата што ја слушнале и од Мирсат и од Васка, дека ова е остварување на нивниот сон. „Тоа е реченица што ја покажува успешноста на процесот на деинституционализација и на активностите да се лоцира што сакаат луѓето што со години биле во институциите. Наша обврска е да го најдеме она што ги мотивира, гледам имаат убави планови, а тоа отвора перспективи за нивната иднина“, укажа градоначалникот Јаневски.  

Првите девет возрасни корисници го напуштија Заводот во Бања Банско во 2019 година, од кои двајца добија поддршка за враќање во сопственото семејство, а седуммина се преселени во станови во државна сопственост. Сите деветмина добиваат соодветна поддршка, вклучувајќи лична асистенција и поддршка од негователи. 

Активностите за трансформација на Заводот Бања Банско се реализираат со средства од буџетот на МТСП, соработка со Општина Струмица и со поддршка на 4-те агенции на Обединетите нации – УНДП, УНИЦЕФ, УНЖЕНИ и УНФПА. Продолжи и трансформацијата на Специјалниот завод Демир Капија, односно 7 возрасни лица беа прeселени во Одделот на Заводот за живеење со поддршка во рамките на кој функционираат две нови станбени единици. Во јануари 2020, започна спроведувањето на три проекти финансирани од ЕУ (ИПА II) кои до крајот на 2022 ќе ја поддржат преселбата на над 100 корисници на Специјалниот завод Демир Капија во сервиси во заедницата за живеење со поддршка.

Владата на Република Северна Македонија една година пред предвидениот рок ја реализираше преселбата на децата сместени во гломазните домови во згрижувачки семејства и мали групни домови.

Како поддршка на животот во заедницата и развојот на индивидуалните сервиси, зголемена е сумата за час лична асистенција за 10 отсто, цената за услугата на згрижувачките семејства и за услугата поддржано живеење е зголена за 30 отсто, а дефинирана е и цената за услугата помош и нега во домот, која изнесува 240 денари за час.

Shkrijel: Pas 40 viteve të kaluara në institucion, Mirsati dhe Vaska bëhen me shtëpi, e kthejmë dinjitetin e të gjithë qytetarëve 

Procesi i de-institucionalizimit vazhdon. Edhe dy shfrytëzues të Entit për Mbrojtje dhe Rehabilitim të Personave me Aftësi të Kufizuara “Banja Bansko” nga Strumica do të dalin prej institucionit. Për Mirsatin dhe Vaskën kjo është realizim i ëndrrës për të pasur shtëpi, kurse për Qeverinë dhe MPPS-në është realizim i premtimit se do të kthejmë dinjitetin njerëzor të të gjithë qytetarëve, theksoi zëvendësministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Sanela Shkrijel, pas vizitës së përbashkët me kryetarin e komunës së Strumicës, Kosta Janevski në banesën familjare të ish-shfrytëzuesve të Entit “Banja Bansko”, në vendbanimin Dobrejci të Strumicës. 

Shkrijel ka nënvizuar se kjo është një ditë jashtëzakonisht e bukur për të gjithë, është dita kur disa nga banorët më të vjetër të Entit po bëhen me shtëpinë e tyre. 

“Tashmë nuk ka fëmijë deri në moshën 18-vjeçare në institucione. T gjithë janë vendosur nëpër ambiente familjare apo në mjedis që është më i afërt familjar. Vazhdojnë me intensitet edhe në fazën e dytë të procesit të tërheqjes së shfrytëzuesve nga institucionet, me qytetarët më të vjetër të cilët me dekada kanë qenë të harruar aty. Mirasati ka qenë më shumë se 40 vite banues në këtë Ent, kurse Vaska më shumë se 30 vjet. Të gjithë jemi dëshmitarë të dëshirës së madhe të Mirsatit për të pasur shtëpi me partneren e tij, Vaskën. Obligim i institucioneve është t’u përgjigjen kërkesave të tyre Tash të dy shfrytëzuesit marrin mbështetjen e duhur nga ana e përkujdesësve dhe do t’u sigurohet ushqim përmes Entit për Rehabilitim dhe, nëse ka nevojë, përmes Qendrës komunale për punë sociale do të kenë shërbim të asistencës personale. Me këtë jo vetëm që e kthejmë dinjitetin e qytetarëve të kategorive të ndjeshme, por tregojmë se rezultatet janë të dukshme kur Qeveria është e përkushtuar në krijimin e një shoqëri për të gjithë”, deklaroi Shkrijel. 

Për Mirsatin dhe Vaskën është adaptuar dhe kompletuar një shtëpi në fsh. Dobrejci me sipërfaqe 96 metra katrorë, me tarracë të madhe dhe me oborr, në të cilën shtëpi në periudhën e ardhshme do të mund të vendosen edhe dy shfrytëzues të institucioneve për kujdes rezidencial. Sipas kryetarit të komunës së Strumicës, Janevski, për ta është me rëndësi edhe fjalia që e kanë dëgjuar nga Mirasati dhe Vaska, se ky është realizim i ëndrrës së tyre. Kjo fjali tregon suksesin e procesit të de-institucionalizimit dhe të aktiviteteve që të identifikohet se çfarë duan njerëzit që me vite të tëra kanë qenë në institucione. Obligim i ynë është të gjejmë atë që i motivon, e shoh që kanë plane të madha dhe kjo, gjithsesi, hap perspektiva për të ardhmen e tyre”, theksoi kryetari i komunës, Janevski. 

Nëntë shfrytëzuesit e parë të rritur e kanë lëshuar Entin “Banja Bansko” në vitin 2019, prej të cilëve dy morën mbështetje për t’u kthyer në familjet e tyre, kurse shtatë të tjerë janë shpërngulur në banesa në pronësi të shtetit. Të gjithë këta nëntë marrin mbështetje adekuate, duke përfshirë asistentë personale dhe mbështetje nga përkujdesësit. 

Aktivitetet për transformimin e Entit “Banja Bansko” realizohen me mjetet e buxhetit të MPPS-së, bashkëpunimin me Komunën e Strumicës dhe me mbështetjen e 4 agjencive të Kombeve të Bashkuara – UNDP, UNICEF, UN WOMEN dhe UNFPA. Ka vazhduar edhe transformimi i Entit Special “Demir Kapi”, respektivisht 7-të të rritur u shpërngulën në Entin për Jetesë me Përkrahje në kuadër të të cilit funksionojnë dy njësi të reja banesore. Në janar të vitit 2020 filloi zbatimi i tri projekteve të financuara nga BE-ja (IPA II) që deri në fund të vitit 20222 do të mbështesin vendosjen e mbi 100 shfrytëzuesve të Entit Special Demir Kapi në servise në bashkësinë për të jetuar me mbështetje. 

Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut një vit para afatit të parashikuar e ka realizuar shpërnguljen e fëmijëve të vendosur në entet e mëdha në familjet përkujdesëse dhe shtëpitë e vogla në grup.  

Si mbështetje për jetë në komunitet dhe zhvillim të serviseve individuale, është rritur shuma për një orë asistencë sociale për 10 për qind, çmimi i shërbimit të familjeve përkujdesëse edhe për shërbimin jetesë e mbështetur është rritur për 30 për qind, kurse është definuar edhe çmimi i shërbimit për ndihmë dhe përkujdesje në shtëpi, që arrin 240 denarë për një orë.